شهرستان بُستان‌آباد یکی از شهرستانهای استان آذربایجان شرقی است. مرکز این شهرستان، شهر بستان‌آباد میباشد.
بستان‌آباد یکی از شهرستانهای مهم شانزده گانه استان آذربایجان شرقی است که در ۴۵ کیلومتری شرق تبریز در مسیر ترانزیتی تبریز-تهران و تبریز-سراب و اردبیل واقع است. این شهرستان بین شهرستانهای مراغه، هریس، هشترود، میانه، تبریز و سراب (از شمال به هریس، از جنوب به شهرستان هشترود، از غرب به تبریز، از شرق به شهرستانهای سراب و میانه و از جنوب غربی به شهرستان مراغه) محدود میشود و از نظر جغرافیایی بین ۴۶ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۷ درجه و ۱۴ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۳۲ دقیقه و ۳۸ درجه و ۴ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته‌است. ارتفاع شهرستان بستان آباد از سطح آزاد دریاف ۱۶۷۹-۱۷۴۰ متر میباشد.
مساحت این شهرستان ۲۹۶۹-۳/۲۸۵۰ کیلومتر است که در مقایسه با مساحت کل استان ۴/۶ درصد را به خود اختصاص داده‌است.
بستان آباد شامل سه قسمت بستان آباد علیا، سفلا و اسکی کند میباشد که مجموعه مرکز شهرستان را تشکیل می‌دهند.
بستان‌آباد منطقه‌ایست کوهستانی که سراسر قسمت جنوبیش را کوههای پربرف و مرتفع پوشانده‌است. شمال آن در امتداد کوههای بزغوش و غرب این شهرستان در امتداد کوههای مورو داغ به ارتفاع ۲۹۶۰ متر در دنباله کوههای مورو داغ و بزغوش بنام تک آلتی و گردنه معروف شبلی قرار گرفته‌است. مرتفع‌ترین نقطه شهرستان کوه سهند به ارتفاع ۳۷۷۲ متر میباشد.
چشمه‌ها و سیلابها و ذخائر ارضی این کوه تامین میگردد.
کوه شبلی به ارتفاع ۱۶۵۴ متر که جاده تهران – تبریز از آن عبور می‌کند و یکی از معروفترین گردنه‌های ایران در آن واقع شده‌است (که کمتر راننده و مسافری پیدا میشود که از آن خاطره‌ای نداشته باشد.)
کوه آلتی به ارتفاع ۲۵۶۰ متر در شمال آبادی شبلی واقع است که در قله آن دکلهای رایو و تلویزیون نصب شده‌است.
بیوک داغ به ارتفاع ۲۹۶۰ متر
قباق داغ به ارتفاع ۲۹۰۴ متر
دروانه داغ به ارتفاع ۲۹۵۴ متر
بزداغ به ارتفاع ۳۶۰۵ متر
کوه حیدربابا (این کوه از لحاظ زمین‌شناسی عظمت چندانی ندارد ولی از دیدگاه اجتماعی می‌توان به اهمیت آن از نظر موردخطاب بودن ادبی در اشعار استاد شهریار اشاره کرد. این کوه به علت قرار گیری در مسیر راه آهن تبریز - میانه و ترانشه برداری از آن در حد زیادی تخریب شده‌است)
آب و هوای بستان آباد به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوهستان سهند در زمستان سرد و پربرف و در تابستان معتدل و مطبوع است. هوای این شهرستان شش ماه از سال خشک و شش ماه دیگر مرطوب میباشد. رژیم بارندگی آن دارای دو حداکثر در ماههای اردیبهشت و خرداد که با یک حداقل در ماههای تیر و مرداد قطع میشود. بنابراین اختلاف فصل بارندگی در این شهرستان زیاد میباشد. با توجه به کلیماتوگرام این شهرستان ملاحظه می‌کنیم که ۲ ماه خیلی خشک در خرداد و تیر و ۲ ماه خشک در شهریور و مهر و ۲ ماه نیمه خشک در آذر و آبان و ۶ ماه مرطوب از آذر الی اردیبهشت دارد متوسط بارندگی سالانه آن ۳۰۰ میلیمتر و بخیر آن ۲۵۰ میلیمتر میباشد تبخیر حقیقی آن نسبت به بارندگی ۹۳ درصد میباشد. متوسط درجه حرارت آن ۸ درجه سانتی گراد میباشد.
گیاهان طبیعی منطقه اغلب به علت تبدیل مراتع به زمین کشاورزی از بین رفته و مقدار کمی از آنها از جمله گرافیدها و خار شتر و انواع Dietalel دیده میشود. در دوره‌ها و نقاط گود اطراف روستاها که آب زیرزمینی بالا و رطوبت زیاد است درختان زبان گنجشک و تبریزی و نارون دیده میشود.
باتوجه به بارندگی زیاد در منطقه از منابع آبی مختلفی در این شهرستان می‌توان آب استحصال نمود.
رودخانه اوجان چای که از دامنه ولی کوه سهند سرچشمه می‌گیرد.
رودخانه سعیدآباد که از به هم پیوستن دو رودخانه هزارچای و متنق بوجود می‌آید.
پیرلی چای که از جنوب روستای اسفنگره سرچشمه می‌گیرد و به رود اوجان چای می‌پیوندد.
آیقرچای که از دامنه اروانه داغ و چیاق داغ سرچشمه می‌گیرد و به اوجان چای می‌پیوندد.
رودخانه قازان چای از دامنه‌های شرقی سهند سرچشمه می‌گیرد و به بهادرچای می‌ریزد.
تقریباً ۶۵ درصد اشتغال در شهرستان بستان‌آباد به صورت کاذب میباشد. تمام ادارات در این شهر دولتی می‌باشند. دولت توجه کافی به این منطقه ندارد. اهالی ۸ ماه سال بیکار هستند و تنها ۴ ماه به طور دایم کار می‌کنند. میزان مهاجرت سرسام آور بوده ولی مسئولین به خاطر خود شیرینی اخبار کذب مب دهند. تحصیل کردگان شهرستان اندک و جوانان همواره دارای استرس کار و درآمد هستند.
تعداد کل دانش آموزان شهرستان ۲۴۷۴۶ نفر میباشد و از این تعداد ۲۷۷۸ نفر شهری و ۲۱۹۶۸ نفر روستائی می‌باشند. از تعداد کل دانش آموز روستائی ۱۵۴۰۷ نفر در مقطع ابتدائی، ۳۷۸۶ نفر در مقطع راهنمایی و ۶۱۹ نفر دبیرستان و از تعداد کل دانش آموز شهری ۲۱۳۱ نفر در مقطع ابتدائی، ۱۲۲۵ نفر در مقطع راهنمائی و ۱۴۲۶ نفر دبیرستان و ۳۱۶ نفر در سایر مقاطع مشغول به تحصیل می‌باشند.
عمارت نائب‌السلطنه: این عمارت در سال ۱۲۱۲ هجری بنا گردیده‌است که اکنون از او فقط خرابه‌ای برجای مانده‌است. این بنا در کنار راه خیرآباد و چمن اوجان است.
نادر تپه‌سی: در این محال آثار بنا و ساختمان مشاهده میشود که گویا نادرشاه در زمان حیات خود در آنجا اقامت گزیده‌است این تپه در قسمت جنوب شهر بستان آباد واقع است و متعلق به دوران مغول میباشد.
قزل کوشک: ساختمان و قصر سلطنتی شاهان مغول.
تپه طاحونه (دیرمان تپه‌سی): بین رودخانه صبرلو و حاج‌آقا میباشد که دارای آثار زیاد و بسیار مرموز است.
جانقور: که جایگاه شهر اوجان است.
گورستان‌های آبادی‌های دیزناب و امین‌آباد: سنگ‌نوشته‌های قبور با خط و زبان عربی در قرون هفت و هشت نوشته شده‌اند.
اقتصاد منطقه بستان آباد وابسته به کشاورزی و دامداری، و نشات گرفته از وجود آب و زمین مرغوب است. در بخش کشاورزی محصولاتی چون غلات و سیب زمینی از تولید بالا و مرغوبیت مناسب برخوردار است و در بخش دامداری و در قسمت لبنیات و خصوصاً پنیر از شهرت بسزائی برخوردار میباشد. شغل اصلی مردم کشاورزی، دامداری، قالیبافی و مشاغل آزاد میباشد در اکثر روستاهای تابع بستان آباد قالیبافی روستائی با نقشه روستاباف، بسیار رونق و رواج دارد و از منابع بزرگ درآمد مردم است.
وجود معادن مختلف در کوههای مجاور، و کارخانه‌های مجهزی تاسیس شده در کنار جاده تبریز- بستان آباد، رونق بسزائی به اقتصاد و منابع شهرستان بخشیده‌است. واحدها و کارخانه‌های مختلف از جمله صابون سازی، قندریزی، حلاجی، کشبافی، تولید مواد غذائی در مرکز شهرستان مشغول به کار می‌باشند. در سالهای اخیر کامیون‌داری و خدمات حمل و نقل در ردیف عمده‌ترین مشاغل بستان آباد درآمده است. قرار گرفتن بستان آباد در مسیر جاده ترانزیتی تبریز- تهران و تبریز- اردبیل، در توسعه و گسترش اقتصادی شهرستان و توجه مردم به داد و ستد با روستاهای اقماری بسیار مؤثر است. ایجاد مراکز حمل و نقل و بنگاههای باربری و انبارهای کالای کشاورزی در بستان آباد، بر میزان حجم داد و ستد و گسترش روابط بازرگانی افزوده‌است.
کالای تجاری عمده بستان‌آباد بعد از غلات و سیب زمینی، پنیر و خیارشور و مواد غذائی است که دارای رتبه‌ای بالا در سطح استان میباشد. بستان آباد با تحت پوشش قرار دادن خرید شیر اغلب روستاهای کردستان و اردبیل و خلخال و میانه و ایلات دارای تولید لبنیات بسیار مرغوب و بالائی است که در کل کشور شهرت بسزائی دارد.
کل اراضی زیر کشت و آیش شهرستان طبق آمار سازمان کشاورزی استان در سال ۱۳۷۵ قریب به ۱۳۷۰۵۰ هکتار میباشد که اعم از دیم و آبی در آنها محصولات زراعی به اشکال مختلف کشت میشود. از کل اراضی زیر کشت و آیش ۲/۸۰٪ آن (یعنی حدود ۱۰۹۹۴۶) به کشت دیم اختصاص دارد.
از آنجا که بستان آباد به مرکز استان یعنی تبریز نزدیک است لذا کارخانجات متعددی در بستان آباد و مسیر بستان آباد- تبریز قرار گرفته‌است در عین حال در خود شهرستان واحدهای صنعتی فعال مشغول بکارند که کم و بیش در رشد اقتصادی و اشتغال زائی منطقه مؤثرند که شامل کارخانجات کش و قیطان، سماور و بخاری، ادارات کشاورزی و ساختمانی، جوراب، مواد غذائی (نمک، آرد، قند) نایلون و نایلکس و صابون و غیره میباشد. گذشته از این، شهرستان بستان آباد دارای صنایع دستی و صنعتی از قبیل فرش بافی و جاجیم بافی و... میباشد که از لحاظ ارزآوری دارای اهمیت فراوانی می‌باشند.
این شهرستان دارای آبگرمهای متعدد در منطقه صنعت توریسم نیز می‌تواند در این منطقه بطور اصولی شک گیرد که در این راستا فرمانداری بستان آباد اقدامات مثبتی کرده‌است که امید است با شکل گیری این صنعت بصورت بنیادی گامی بزرگ در پیشبرد اقتصاد کشور برداشته شود.
در شهرستان بستان‌آباد، معادن گچ، پوکه و سنگ وجود دارد که زیر نظر مستقیم اداره معادن و فلزات اداره میشود.
ورودی پارک صبا
مکان : ایران, آذربایجان شرقی, بستان آباد, پارک صبا
- رودخانه اوجان
مکان : ایران, آذربایجان شرقی, بستان آباد, جاده ساحلی
